Spiegelbeeld (dag 21 week 4)

Mensen die voor het eerst horen dat ik een kleindochter heb dus oma ben, reageren altijd verbaasd. Gelukkig wel zou ik willen zeggen. En tegelijkertijd maakt het eigenlijk niet uit. Het zegt kennelijk iets over het beeld dat die mensen hebben van een grootmoeder.

Ik heb zelf ook een beeld bij de woorden grootmoeder en oma. Laat ik het eerste woord nemen. Mijn grootmoeder was een Surinaamse dame van stand. De moeder van mijn vader kwam uit een groot gezin. Met mijn grootmoeder liep het heel slecht af. Nadat ze met haar man, mijn grootvader dus, meegekomen was naar Utrecht zodat hij zich hier kon specialiseren als arts, ging het mis. Het huwelijk liep op de klippen en mijn grootmoeder werd schizofreen.

Ze verbleef tot haar dood in een gesloten inrichting waar wij als gezin regelmatig op bezoek kwamen. Wat ik me vooral herinner is dat mijn grootmoeder; langzaam sprak, heel duidelijk articuleerde, kauwbewegingen maakte, veel sigaretten rookte, gele vingers had, vaak plotsklaps opstond en dan op een plek bleef staan haar benen om en om optillend en soms een gesprek voerde met een voor mij onzichtbaar persoon. Ook liet ze boeren tijdens het eten. Ik werd er altijd een beetje onpasselijk van. Maar ergens voelde ik wel dat ze er niks aan kon doen. Ik kan me niet herinneren dat ze ooit een gesprek met mij voerde of mij op schoot nam.

Mijn oma was in bijna alle opzichten het tegenovergestelde. Haar oorsprong was Fries en dat was goed te horen wanneer ze Nederlands sprak. Het gezin waar zij in opgroeide was ook groot maar niet welgesteld. Ze hield ervan om met mij te spelen. Regelmatig zat ik bij haar op schoot en het lekkerste vond ik wanneer ze met haar handen mijn matras opwarmde door snel heen en weer te wrijven op de plek waar mijn voeten lagen. Bij en met haar zijn was voor mij altijd een bijzondere ervaring. Het voelde veilig en warm in haar huis en in haar buurt.

Het laatste beeld dat ik van haar zag, was haar vergeelde magere gezicht toen ze tijdens haar laatste dagen in het ziekenhuisbed in de achterkamer van haar huis lag. Praten kon ze niet meer, wel pakte ze mijn hand en kneep erin. Een paar dagen naar haar verjaardag overleed ze wat voor mij de eerste traumatische ervaring in mijn leven was.

Die twee uit elkaar liggende voorbeelden van grootouders heb ik. In mijn ogen waren ze wel allebei heel oud, grijs, rimpelig en lichamelijke weinig flexibel. Toen ik bijna 2 jaar geleden te horen kreeg dat ik een kleinkind zou krijgen, voelde ik meteen een soort teleurstelling; ik zou niet de warmte en gezelligheid aan mijn kleindochter kunnen geven omdat ik er zelf nog niet klaar voor ben. Er is nog zoveel in mijn leven waar ik de prioriteit aan geef, alleen al de opvoeding van mijn eigen dochter.

Gisteren was ik bij Leila een meisje van 15 en haar ouders. Ze leek interesse te hebben in LIFE! Tijdens het gesprek vroeg haar vader of ik ook kinderen heb en wat zij doen. De verbazing op zijn gezicht was met gemak af te lezen toen tot hem doordrong dat ik de waarheid sprak over het feit oma te zijn. Ik vertelde dat ik een beetje worstel met mijn rol en niet helemaal tevreden ben over de invulling die ik eraan geef. De moeder van Leila moest lachen;' Wauw wil je mijn oma zijn, vroeg ze, je bent nog zo jong en leeft met een passie, wat lijkt me dat heerlijk om zo'n gedreven oma te hebben'.Het duurde even tot ik de woorden werkelijk tot me kon nemen. Misschien wordt het tijd dat ik mijn beelden van grootouders loslaat en een nieuw beeld laat ontstaan. Namelijk het beeld dat ik zie wanneer ik in de spiegel kijk; een zwarte krullenbol met een paar grijze haren, een bruin gezicht met een enkele rimpel, een slank sportief lichaam met 2 kleine tatoeages, een rebelse mind en een onbedwingbare zin om dingen lekker anders te doen.