Stiekem taalspelletjes doen

Ook ik was ooit een puber. Je zal het niet zeggen, weet ik. Tot mijn 18e levensjaar kon school mij totaal niet boeien. Maar in 1988 veranderde dat radicaal. Ik deed na mijn mavodiploma een MBO opleiding op het gebied van mode. Al na een half jaar kwam ik erachter dat met een naaimachine tussen klasgenoten zitten die voornamelijk over make-up en mode (duhh) praten, niet echt mijn ding was. Ik besloot een oude droom te gaan realiseren en stap één zou zijn een havodiploma halen.

Op de nieuwe school waar ik me ingeschreven had voor 4 havo was alles anders dan op de voorgaande scholen. Ten eerste kwam dat natuurlijk door mijzelf, ik voelde me voor het eerst in mijn puberleven fantastisch. Een knappe, eigenwijze soms brutale meid die, zo merkte ik, eigenlijk best goed kon leren. 

Op die Havo hadden we een docent Nederlands. Iedereen noemde hem Ruudski, zijn echte naam herinner ik me niet meer. Hij was nog jong, een twintiger, net afgestudeerd. Hij betrok ons altijd bij alles wat hem bezig hield. Soms startte hij zijn les met keiharde muziek, dan had hij weer een favoriet nummer en daar moesten wij dan naar luisteren. Wat wij natuurlijk geweldig vonden, want ja dat was weer eens wat anders. Ook vertelde hij altijd open en bloot over zijn privéleven. Over vriendinnetjes en soms over one night stands, wij luisterden in stilte en stelden vragen die hij eerlijk beantwoordde. Ik weet nog dat tijdens zijn lessen mijn wens om zelf les te gaan geven, groter begon te worden.

Soms schoot hij uit zijn slof en dan kwamen de meest treffende scheldwoorden zijn mond uit. Hij wist ook alles over Turbotaal, zo heette straattaal in die tijd. Kortom Ruudski was een echte baas, big time.





Ik herinner me nog zeer gedetailleerd een themaweek op school. Alle docenten gaven workshops en wij leerlingen mochten zelf kiezen waar we ons voor in wilden schrijven. Bijna alle workshops van Ruudski vond ik geweldig, dus zag ik hem die week dagelijks. 

Op de tweede dag haalde ik iets met hem uit dat gevolgen had voor de rest van mijn schooltijd op de havo. In het bijzijn van hem voelde ik me altijd zeer zelfverzekerd en aantrekkelijk en waarschijnlijk daarom durfde ik wat meer dan ik normaal gesproken gedaan zou hebben. 

De laatste workshop van die bewuste dag liep op zijn einde en alle leerlingen hadden het lokaal verlaten. Ik was expres wat langzamer aan het doen met mijn spullen en opeens had ik de perfecte openingszin bedacht. 'Ik daag je uit om een spel met mij te spelen', zei ik terwijl ik hem glimlachend aankeek. De schrik was duidelijk van zijn gelaat af te lezen. Er viel een stilte waarin hij zijn best deed te ontdekken of ik een grap maakte. Ik ging verder met mijn tas inpakken en maakte aanstalten om te vertrekken. 

Nu denk ik, het zou je gebeuren als jonge docent dat een 18 jarige leerling op zo'n manier contact met je zoekt, wat moet je dan doen? Maar toen, daar die middag voelde het voor mij alsof ik in een film speelde en ik kon bepalen hoe dit allemaal verder zou gaan. Het interesseerde me geen ene moer of hij zich onhandig zou voelen, ik vond het spannend en daar ging het me om.

Omdat de workshop in een lokaal aan het einde van de gang had plaatsgevonden en de deur naar de gang nog openstond, konden we allebei, zonder dat we dat afstemden, de geluiden en eventuele voetstappen in die gang goed horen. Wij waren alleen en dus konden we vrijuit spreken.

Nadat dit tot hem doorgedrongen was, kwam er een meer ontspannen blik in zijn ogen en durfde hij voor het eerst weer te praten. In eerste instantie speelde hij alsof hij dacht dat ik een grap maakte, maar doordat ik serieus bleef en niet meer lachte, drong tot hem door dat ik het meende.

Hij stond op vanachter zijn bureau en liep even naar de deur, keek de gang in alsof zich daar iemand kon bevinden hoewel we niks hoorden aan voetstappen en kwam toen terug nadrukkelijk de deur oplatend.

'Nou vertel eens wat meer over je spel', zei hij terwijl hij zijn tas begon in te pakken. 'Morgen nemen wij allebei ons favoriete gedicht mee en wisselen we dat uit', zei ik toen ik mijn tas om mijn schouder deed. 'En haal het niet in je hoofd om iemand hierover te vertellen', zei ik strenger dan bedoeld, 'want dan is het direct game over'.

Ik weet nog goed dat ik zonder zijn respons af te wachten het lokaal uitliep en ik een bizarre spanning in mijn lichaam voelde. Iets zei me dat hij echt een gedicht mee zou nemen de volgende dag en ook iets zei me dat dit een spel was dat misschien nooit echt zou eindigen.

Op de daarop volgende dagen tijdens zijn workshops, waren er steeds momenten dat onze blikken elkaar kruisden. Wanneer dat gebeurde golfde er een siddering door me heen. Aan het einde van de dagen kwam ik steeds toevallig zijn kant op, als ik in een ander lokaal een workshop gevolgd had, en wisselden we de afgesproken documenten uit. Het meest genoot ik van het gevoel in controle te zijn; ik bepaalde steeds wat we moesten uitvoeren, het had altijd met zijn vakgebied te maken. 

Na die week begonnen de gewone lessen weer en even vreesde ik dat ons spel voorbij zou zijn. Dit was niet het geval, wel was er iets veranderd. Nu nam hij het initiatief om de opdrachten te bedenken. Allebei werden we ontzettend creatief in het verzinnen van manieren om een moment van uitwisseling te creëren zodat niemand doorhad waar wij mee bezig waren. Dit was minstens zo opwindend als het spel zelf.

Alles veranderde nogmaals toen ik tentamens moest doen. Op een dag gaf hij me onopvallend een briefje tijdens de les. Op het briefje stond, in zijn sierlijke handschrift, dat hij me moest spreken en of het oké was dat we in de stad zouden afspreken. Van tevoren dacht ik dat hij me wilde versieren en dit verwarde me. Ik was niet uit op fysiek contact, de spanning was genoeg, maar ergens voelde ik me ook gevleid.

Eenmaal op de plek aangekomen, zag ik aan zijn gezichtsuitdrukking dat dit niet het geval was. Hij begon meteen te praten, dat hij zich zorgen maakte over de tentamens, dat hij bang was dat mensen erachter zouden komen en dan zouden denken dat hij mij zou voortrekken. Het voelde als een koude douche. Nog met mijn jas aan maakte ik rechtsomkeert en verliet de plek zonder een woord.

Thuis aangekomen nam ik me iets voor. ik zou geen spel meer spelen. Wel zou ik de beste leerling Nederlands van dat jaar worden, zonder dat hij me daar bij zou helpen.

En zo gebeurde het dat niet alleen mijn spreekbeurt en opstel maar ook mijn mondeling over mijn boekenlijst zeer succesvol verliepen. Tijdens de lessen negeerde ik hem volledig.

Na mijn examen op het eindexamenfeest op school, had ik een paar drankjes op en besloot ik met hem te gaan dansen. Ik trok hem de dansvloer op en ondanks het feit dat ik zag dat we enorm veel bekijks hadden, danste ik de rest van de avond met hem. Het was een geweldige avond en aan het einde van de avond vlak voordat ik de bus moest halen gaf hij zijn telefoonnummer op een stukje afgescheurd toetstpapier. Nooit heb ik hem gebeld.

Jaren later liep ik hem tegen het lijf in Amsterdam op een literaire avond in de Balie. Ik liep daar stage en hij was er met zijn vriendin. In de pauze stopte ik een bierviltje in zijn jaszak die over zijn stoel hing. De opdracht die erop stond was kort en bondig: beschrijf je guilty pleasure of bizarre fetisj in maximaal 50 woorden. Iets zegt me dat ik hem wel weer een keer tegenkom en het zal mij benieuwen wat voor opdracht hij dan bedacht heeft.



Reacties